Treść

W poniedziałek 24 listopada 2025 r. w Bibliotece Publicznej w Szynwałdzie odbędzie się spotkanie z Arturem Kapturskim, autorem portretów ofiar obozu KL Auschwitz. 

O spotkaniu wokół projektu „Ecce Homo – Osoba i Twarz”

Dr Artur Kapturski, od lat zajmujący się analizą fotografii obozowych i refleksją nad ich miejscem we współczesnej kulturze wizualnej, opowie o tym:

• czym są portrety identyfikacyjne z KL Auschwitz i jaką pełniły funkcję w obozowym systemie,
• na czym polega ich „ontyczna” i „logiczna” prawda – co widać, a czego zobaczyć nie sposób,
• dlaczego zdjęcia wykonane przez Wilhelma Brassego są dziś jednym z najważniejszych świadectw, choć powstały jako narzędzie dehumanizacji,
• w jaki sposób twarz człowieka została poddana przemocy systemu, i jak – pomimo tego – zachowała ślad godności,
• jak współczesne instytucje, m.in. Muzeum Polaków Ratujących Żydów i projekt „Szkoła Etyki Muzeum Ulmów”, kształtują wrażliwość etyczną, uczą odpowiedzialnego kontaktu z wizerunkiem ofiary oraz umacniają postawę szacunku wobec historii.

Spotkanie będzie okazją do spokojnej rozmowy o pamięci, o obrazie człowieka w sytuacji granicznej oraz o tym, jak uczyć się patrzenia na fotografie, które powstały z krzywdy – a dziś służą prawdzie i świadectwu.

Dlaczego warto?

• To przystępna, poruszająca opowieść, nie wymagająca specjalistycznej wiedzy. Prowadzona w sposób delikatny, pełen szacunku dla tematu i osób przedstawionych na zdjęciach.
• Pozwala lepiej zrozumieć historię II wojny światowej poprzez perspektywę jednostki, jej twarzy, jej utraconej, a jednak ocalonej, obecności.
• To spotkanie, które łączy humanistykę, etykę i refleksję nad obrazem, a jednocześnie daje przestrzeń do zadawania pytań i własnych komentarzy.

To nie jest wystawa prac, lecz spotkanie – opowieść, skierowane szczególnie do seniorów i osób dorosłych, dla których ważna jest pamięć, uważność i odpowiedzialność za sposób przekazywania historii.

Powiat Tarnowski zajmuje szczególne miejsce w historii Auschwitz. To właśnie z Tarnowa 14 czerwca 1940 roku wyruszył pierwszy transport polskich więźniów politycznych do KL Auschwitz. Z Tarnowa zaczyna się więc historia obozu – i pamięć o ludziach, których twarze i losy stały się świadectwem czasów Zagłady.

Szkoła Etyki Muzeum Ulmów – współczesna lekcja odpowiedzialności

Ważnym kontekstem spotkania będzie także nawiązanie do działań prowadzonych przez Muzeum Polaków Ratujących Żydów im. Rodziny Ulmów w Markowej, które tworzy „Szkołę Etyki” – program edukacyjny uczący:

• szacunku wobec pamięci i fotografii historycznej,
• świadomego i odpowiedzialnego sposobu korzystania z wizerunków ofiar i świadków historii,
• rozumienia, że każde zdjęcie jest śladem osoby, a nie wyłącznie „materiałem archiwalnym”,
• stawiania pytań o godność, człowieczeństwo i odpowiedzialność za słowo oraz obraz w przestrzeni publicznej.

„Szkoła Etyki” to inicjatywa, która pokazuje, że refleksja nad przeszłością musi być jednocześnie troską o współczesność. Dr Kapturski nawiąże do jej założeń, ukazując, jak projekt „Ecce Homo – Osoba i Twarz” wpisuje się w podobną wrażliwość i misję.

Artur Kapturski – artysta, badacz i wykładowca Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie. Zajmuje się teorią i filozofią obrazu, wizualnością w przestrzeni publicznej oraz etycznymi aspektami przedstawień fotograficznych.

Od wielu lat bada obozowe fotografie identyfikacyjne więźniów KL Auschwitz, analizując ich wymiar ontyczny, logiczny i humanistyczny. Współtwórca projektu refleksyjnego „Ecce Homo – Osoba i Twarz”, poświęconego twarzy jako przestrzeni prawdy i pamięci. W swoich działaniach edukacyjnych nawiązuje do współczesnych inicjatyw, w tym „Szkoły Etyki” Muzeum Polaków Ratujących Żydów im. Rodziny Ulmów, które promują odpowiedzialne i uważne obcowanie z wizerunkami ofiar historii. Prelegent ceniony za klarowny język, głęboką wrażliwość i umiejętność prowadzenia rozmowy o tematach trudnych, lecz koniecznych.

Link do repozytorium ASP: https://repozytorium.asp.krakow.pl/entities/person/57b5dadb-6b7d-41c5-a930-9ba7f59a57bb